Substancje fitogeniczne w hodowli zwierząt

W czasach naznaczonych pilną potrzebą znalezienia alternatywy dla tradycyjnych antybiotyków w hodowli zwierząt, wzrost oporności na antybiotyki stał się krytycznym problemem. Nadużywanie i niewłaściwe używanie antybiotyków doprowadziło do pojawienia się bakterii opornych na wiele leków, co stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia. Światowa Organizacja Zdrowia uznała antybiotykooporność za jedno z dziesięciu największych globalnych zagrożeń dla zdrowia publicznego. Scenariusz ten podkreśla znaczenie znalezienia zrównoważonych, skutecznych substytutów dla antybiotyków w celu utrzymania zdrowia i produktywności zwierząt. Substancje fitogeniczne, pochodzące z materiałów roślinnych, takich jak zioła, przyprawy, olejki eteryczne i oleożywice, stanowią obiecujące rozwiązanie tego wyzwania. Jako związki naturalne, oferują one wieloaspektowy wpływ na zdrowie zwierząt, działając między innymi jako stymulatory wzrostu, środki przeciwdrobnoustrojowe i przeciwutleniacze (ryc. 1.). Różnorodność ich bioaktywnych składników pozwala na uzyskanie szerokiego spektrum działania przeciwko patogenom bez ryzyka rozwoju oporności na antybiotyki. Dzieje się tak, ponieważ substancje fitogeniczne działają na wielu płaszczyznach, np. zaburzając ciągłość błon komórkowych drobnoustrojów i zakłócając mechanizmy tzw. quorum sensing (sposób „porozumiewania się” między sobą bakterii za pomocą cząsteczek związków chemicznych), zmniejszając tym samym prawdopodobieństwo rozwoju oporności.