Neosporoza niedoceniana inwazja u bydła

Neosporoza jest chorobą pierwotniaczą bydła i innych zwierząt gospodarskich oraz psów, porównywaną wielokrotnie do toksoplazmozy. Neospora caninum, podobnie jak Toxoplasma gondii, zaliczane są do grupy patogenów fakultatywnych, których działanie chorobotwórcze dotyczy jedynie wybranych osobników należących do wąskiej grupy ryzyka.
U zarażonych zwierząt przebieg inwazji zależy od reaktywności układu immunologicznego. Gdy jego działanie jest nieefektywne, dochodzi do nieograniczonego namnażania się pierwotniaka i w konsekwencji uszkadzającego oddziaływania na liczne narządy i tkanki. Dlatego objawowy przebieg inwazji dotyczy najczęściej płodów lub zwierząt w pierwszych tygodniach życia, z nierozwiniętym oraz „niedojrzałym” układem odpornościowym. Stopień patogennego oddziaływania zależy zatem od etapu ciąży, w którym następuje zarażenie płodów. W pierwszym okresie ciąży dochodzić może do obumierania zarodków; w późniejszym charakterystyczne są ronienia lub rodzenie słabych cieląt wykazujących objawy nerwowe, niedowłady oraz ogólne osłabienie organizmu. Zwierzęta starsze, mimo zarażenia, z reguły nie manifestują objawów klinicznych. W przeciwieństwie do toksoplazmozy, nie wykazano patogennego działania pasożyta dla człowieka. Pierwotniak został odkryty i opisany relatywnie niedawno. Jego obecność wykazano u bydła w USA w 1988 roku. Kilka lat wcześniej podobne pierwotniaki opisywano u psów w Norwegii, przypisując im rolę czynnika etiologicznego choroby neurologicznej obserwowanej w grupie szczeniąt i młodych zwierząt. Aktualnie inwazję N. caninum stwierdza się w wielu krajach we wszystkich strefach klimatycznych. Występowanie u bydła ocenia się na kilka do kilkudziesięciu procent utrzymywanego pogłowia. W ostatnich latach obserwowany jest dynamiczny wzrost liczby zarażeń, proporcjonalny do stopnia intensyfikacji hodowli bydła. W Polsce w zależności od rocznika badań i regionu inwazja stwierdzana jest u 3,7% do 35% badanego bydła. Niepokojące jest, że inwazja w niektórych oborach zdołała objąć 100% zwierząt (7, 8, 21, 24, 25).